Renger Kok
Familiebedrijven zijn een belangrijk onderdeel van het Nederlandse bedrijfsleven. Familiebedrijven creëren veel werkgelegenheid, zijn vaak een erkend leerbedrijf en investeren in onderzoek, ontwikkeling en duurzaamheid. Prachtig om te zien wat deze bedrijven betekenen voor de maatschappij, iets om trots op te zijn.
Maar het runnen van een familiebedrijf vergt veel meer dan alleen het runnen van een bedrijf. De volledige combinatie van familie en bedrijf komt in alle facetten bij elkaar en moet in elkaar passen. Vooral na het vertrek van de oprichter van het bedrijf, de ‘pater familias’ vergt het vaak meer om familie en bedrijf op de juiste manier bij elkaar te houden. Nieuwe generaties hebben soms nieuwe ideeën die kunnen leiden tot een nieuwe koers die afwijkt van de historie van de onderneming. En als alle bij het bedrijf betrokken familieleden daar niet een zelfde visie op na houden is het een hele kunst daar zodanig mee om te gaan dat het geen invloed heeft op de familiebanden.
Ondanks het belang voor en de invloed van familiebedrijven op de maatschappij ontbreekt het vaak aan basisafspraken die de onderlinge verhoudingen in bedrijf en familie ook voor de toekomst zuiver te houden. Een familiestatuut kan hier een goede basis voor zijn. Het klinkt wat officieel en juridisch, maar een familiestatuut is niets meer of minder dan een handleiding voor de familie als het gaat om het bedrijf.
De inhoud van een familiestatuut is volledig aan de familie zelf. Maar het is in ieder geval goed om er de historie van de onderneming en de normen en waarden die binnen de familie leven in vast te leggen. Alleen al door er met elkaar over te praten kan er een helderdere en scherpere kijk ontstaan op het bedrijf en de onderlinge banden. Misschien zal niet iedere afstammeling geschikt zijn om leiding te geven aan het bedrijf of de ambitie hebben om in het bedrijf werkzaam te zijn. Maar ook als die geschiktheid en ambitie er wel is kunnen heldere vastleggingen vooraf duidelijkheid geven en er voor zorgen dat de familieverhoudingen niet worden beïnvloed door verwachtingen die niet kunnen worden waargemaakt.
Ook over de vraag of eigendom en arbeid al dan niet aan elkaar gekoppeld zijn, en hoe om te gaan met gezagsverhoudingen als deze in het bedrijf afwijken van de traditionele familiaire verhoudingen kan maar beter vooraf zijn nagedacht dan dat een oplossing moet worden gevonden nadat de betrokkenen standpunten hebben ingenomen.
Kortom, met behulp van het familiestatuut kunnen saamhorigheid binnen de familie en continuïteit van het bedrijf op de juiste manier samen worden gebracht. Lijnen worden uitgezet voor de toekomst en verrassingen kunnen worden voorkomen. Eigenlijk zoals in een ‘gewoon’ bedrijf, maar dan nét even anders zodat de familiebanden niet gaan knellen onder de druk van het bedrijf.
Renger Kok
Belastingadviseur bij Lansigt accountants en belastingadviseurs
We houden de wetsvoorstellen voor u in de gaten, zodat ons advies en begeleiding altijd gebaseerd zijn op de meest actuele informatie.
